Истиқлоли давлатӣ барои Тоҷикистон оғози марҳилаи нави таърихӣ гардид, ки ташаккули давлатдории мустақилро таъмин намуд. Дар ин замина интихоби роҳи демократии рушд зарур буд, то ки ҳангоми ташаккули ҳокимияти сиёсӣ иродаи мардум ба назар гирифта шавад. Бо ин мақсад, низоми нави сиёсӣ ба вуҷуд омад ва дар доираи он ниҳоди интихобот ҳамчун механизми татбиқи арзишҳои демократӣ ташаккул ёфт.
Интихобот ҳамчун василаи ташаккули ҳокимияти қонунӣ дар танзими муносибатҳои ҷамъиятӣ, таъмини суботи сиёсӣ ва муайянсозии самти рушди кишвар нақши муҳим мебозад. Аз ин рӯ, дар сатҳи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар шудааст, ки «ифодаи олии бевоситаи ҳокимияти халқ раъйпурсии умумихалқӣ ва интихобот аст». Ин муқаррарот заминаи ҳуқуқиро барои баргузории интихобот ва раъйпурсӣ ҳамчун василаи ифодаи иродаи мардум фароҳам овардааст.
Дар тӯли давраи истиқлолият, ниҳоди интихобот дар Тоҷикистон аз марҳилаҳои гуногуни ташаккул ва инкишоф гузашта, бо вуҷуди ҳамаи мушкилот, ба унсури ҷудонашавандаи низоми сиёсии кишвар табдил ёфт. Он ҳамчун як механизми муассири ташаккули ҳокимияти сиёсӣ ва таҳкими равандҳои демократӣ нақши назаррас дорад.
Дар шароити муосир интихобот ҳамчун рукни муҳими низоми демократӣ ва василаи асосии ташаккули ҳокимияти давлатӣ нақши калидӣ дорад. Он ба шаҳрвандон имконият медиҳад, ки дар идоракунии давлатӣ иштирок намуда, шахсони арзандаро ба мақомҳои роҳбарикунанда интихоб намоянд. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон низ интихобот ба ҳайси унсури муҳими давлатдории миллӣ ва василаи изҳори иродаи халқ эътироф гардидааст.
Низоми интихоботии Тоҷикистон мутобиқ ба меъёрҳои байналмилалӣ таҳия гардида, баргузории озоду демократии интихоботро кафолат медиҳад. Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки халқи кишварро ба ҳайси манбаи ягонаи ҳокимият эътироф мекунад, дар моддаи 6 чунин муқаррар намудааст: «Дар Тоҷикистон халқ баёнгари соҳибихтиёрӣ ва сарчашмаи ягонаи ҳокимияти давлатӣ буда, онро бевосита ё ба воситаи вакилони худ амалӣ мегардонад. Ифодаи олии бевоситаи ҳокимияти халқ раъйпурсии умумихалқӣ ва интихобот аст». Ин муқаррарот аҳамияти бунёдии интихоботро ҳамчун унсури асосии низоми демократӣ таъкид менамояд.
Интихобот на танҳо воситаи ташаккули ҳокимияти давлатӣ, балки омили таҳкими ваҳдати миллӣ ва суботи сиёсӣ низ мебошад. Он боиси рушди фарҳанги сиёсӣ ва ҳуқуқии шаҳрвандон мегардад. Дар солҳои соҳибистиқлолӣ таҷрибаи баргузории интихобот дар Тоҷикистон нишон дод, ки шаҳрвандон бо масъулияти баланд дар ин маъракаҳои сиёсӣ иштирок намуда, иродаи худро озодона изҳор мекунанд.
Интихобот дар Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз рукнҳои асосии давлатдории демократӣ ба ҳисоб меравад. Он на танҳо роҳи ташаккули ҳокимияти давлатӣ, балки василаи таҳкими ҷомеаи шаҳрвандӣ ва иштироки бевоситаи шаҳрвандон дар идоракунии давлат мебошад. Бо дарназардошти таҷрибаи бойи баргузории маъракаҳои интихоботӣ ва талошҳои пайвастаи давлат барои такмили низоми интихоботӣ, метавон гуфт, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти таҳкими демократия ва иштироки фаъоли шаҳрвандон қадамҳои устувор мегузорад.
Ҳомидзода В. Б. – ёрдамчии судяи
Суди Олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Напечатать страницу